Máu của bé gái chuyển qua màu nâu sau bữa ăn được nấu bằng nước giếng
Vừa qua, một trường hợp nguy kịch đã xảy ra tại huyện Cần Đước, Long An, khi một bé gái 16 tháng tuổi nhập viện trong tình trạng tím tái toàn thân chỉ sau một giờ ăn trưa. Các bác sĩ tại Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM đã xác định bé bị methemoglobine máu – một tình trạng rối loạn nghiêm trọng liên quan đến khả năng vận chuyển oxy của máu. Nguyên nhân được nghi ngờ có liên quan đến việc sử dụng nước giếng nấu ăn.
Tím tái bất thường sau bữa ăn trưa
Bệnh nhi P.T.M., 16 tháng tuổi, được người nhà đưa đến Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM trong tình trạng chỉ số SpO₂ giảm nặng còn 75%, da xanh tím và có dấu hiệu thiếu oxy nghiêm trọng. Trước đó vài giờ, bé ăn bữa trưa với ghẹ và cải bó xôi nấu bằng nước giếng.
Khoảng một giờ sau bữa ăn, trong khi đang chơi, bé đột ngột có biểu hiện giật mình, tím môi và da xanh tím, dù không có dấu hiệu ho, sặc hay sốt. Phát hiện dấu hiệu bất thường, người nhà đã nhanh chóng đưa bé đến bệnh viện.
Máu của bé gái chuyển qua màu nâu sau bữa ăn được nấu bằng nước giếng
Vừa qua, một trường hợp nguy kịch đã xảy ra tại huyện Cần Đước, Long An, khi một bé gái 16 tháng tuổi nhập viện trong tình trạng tím tái toàn thân chỉ sau một giờ ăn trưa. Các bác sĩ tại Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM đã xác định bé bị methemoglobine máu – một tình trạng rối loạn nghiêm trọng liên quan đến khả năng vận chuyển oxy của máu. Nguyên nhân được nghi ngờ có liên quan đến việc sử dụng nước giếng nấu ăn.
Tím tái bất thường sau bữa ăn trưa
Bệnh nhi P.T.M., 16 tháng tuổi, được người nhà đưa đến Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM trong tình trạng chỉ số SpO₂ giảm nặng còn 75%, da xanh tím và có dấu hiệu thiếu oxy nghiêm trọng. Trước đó vài giờ, bé ăn bữa trưa với ghẹ và cải bó xôi nấu bằng nước giếng.
Khoảng một giờ sau bữa ăn, trong khi đang chơi, bé đột ngột có biểu hiện giật mình, tím môi và da xanh tím, dù không có dấu hiệu ho, sặc hay sốt. Phát hiện dấu hiệu bất thường, người nhà đã nhanh chóng đưa bé đến bệnh viện.
Bé gái 16 tháng tuổi bị methemoglobine máu (tức hồng cầu không gắn kết được với oxy để chuyển thành máu hồng) sau bữa ăn trưa – Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Các chỉ số sinh tồn và khí máu cảnh báo tình trạng nguy hiểm
Tại bệnh viện, bé quấy khóc, không phát ban, không sốt hay khó thở rõ rệt nhưng toàn thân tím tái, là dấu hiệu cho thấy tình trạng thiếu oxy toàn hệ thống.
Xét nghiệm khí máu ghi nhận bé thiếu oxy nặng, kèm theo tình trạng toan chuyển hóa – một chỉ báo cho thấy cơ thể đang bị nhiễm độc và rối loạn chuyển hóa. Chỉ số lactate trong máu tăng lên đến 4,8 mmol/L, phản ánh mô trong cơ thể đang bị tổn thương do không được cung cấp đủ oxy.
Thử nghiệm đơn giản nhưng quan trọng: máu không đổi màu
Để xác định nguyên nhân cụ thể, bác sĩ tiến hành test mẫu máu tiếp xúc với khí trời. Một mẫu máu của bé được lấy vào ống tiêm, đậy nắp và lắc đều 50 lần. Thông thường, máu khi tiếp xúc với oxy sẽ chuyển sang màu đỏ tươi. Tuy nhiên, máu của bệnh nhi giữ nguyên màu nâu đen, là dấu hiệu đặc trưng của methemoglobine máu.
Methemoglobine là dạng hemoglobin không thể gắn và vận chuyển oxy, dẫn đến tình trạng mô thiếu oxy nghiêm trọng dù phổi vẫn hoạt động. Đây là một tình trạng ngộ độc máu nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.
Can thiệp nhanh cứu sống bé
Ngay sau khi xác định tình trạng methemoglobine máu, bệnh nhi được thở oxy, tiêm thuốc giải độc xanh methylene – một loại thuốc có tác dụng chuyển hóa methemoglobin trở lại dạng hemoglobin bình thường, giúp máu có thể vận chuyển oxy trở lại.
Bên cạnh đó, bác sĩ cũng cho bé uống than hoạt tính để hấp thu và loại bỏ độc chất còn lại trong đường tiêu hóa, phòng tránh tình trạng tái hấp thu độc tố.
May mắn thay, sau can thiệp tích cực, tình trạng của bé cải thiện nhanh chóng. Bé tỉnh táo hơn, các chỉ số oxy máu phục hồi và được theo dõi sát sao tại bệnh viện.
Methemoglobine máu: Hiểm họa tiềm ẩn từ nguồn nước
Tình trạng methemoglobine máu không phải là bệnh phổ biến, nhưng rất nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Một trong những nguyên nhân thường gặp là do tiếp xúc với nitrit hoặc các hợp chất oxy hóa có thể tồn tại trong nguồn nước nhiễm bẩn hoặc thực phẩm không đảm bảo an toàn.
Nước giếng khoan ở một số khu vực nông thôn, nếu không được kiểm tra định kỳ, có thể chứa hàm lượng nitrit, nitrat hoặc các hợp chất kim loại nặng vượt mức cho phép. Khi sử dụng để nấu ăn cho trẻ nhỏ – đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ đang phát triển – có thể gây ra các phản ứng hóa học dẫn đến methemoglobine máu.
Thực phẩm như cải bó xôi, củ dền, cà rốt, cần tây… cũng chứa nitrate tự nhiên. Khi nấu với nước giếng chứa nitrit, các phản ứng có thể thúc đẩy hình thành độc chất ảnh hưởng trực tiếp đến máu trẻ nhỏ.
Cảnh báo đến phụ huynh và cộng đồng
Vụ việc là hồi chuông cảnh báo đến các gia đình đang sử dụng nước giếng chưa qua xử lý trong sinh hoạt hằng ngày, đặc biệt là cho trẻ nhỏ. Dù nước giếng có vẻ trong và không mùi, vẫn có thể ẩn chứa những chất hóa học nguy hiểm không nhìn thấy bằng mắt thường.
Bác sĩ khuyến cáo:
Không nên dùng nước giếng để nấu ăn cho trẻ nhỏ nếu chưa được kiểm nghiệm chất lượng tại các trung tâm y tế hoặc môi trường địa phương.
Hạn chế cho trẻ nhỏ ăn thực phẩm chứa nhiều nitrat hoặc nitrit, nhất là khi nguồn nước chưa an toàn.
Nếu trẻ có dấu hiệu tím môi, tím da, lừ đừ, không sốt, không khó thở rõ rệt, cần nghĩ đến tình trạng ngộ độc và đưa đi khám ngay lập tức.
Bé gái bị methemoglobine máu sau khi ăn canh nấu bằng nước giếng là một trường hợp hy hữu nhưng rất nghiêm trọng. Nhờ sự can thiệp kịp thời của bác sĩ, bé đã thoát khỏi nguy kịch. Tuy nhiên, đây là bài học quý báu cho cộng đồng về an toàn thực phẩm và nguồn nước, đặc biệt trong chăm sóc trẻ nhỏ.
Việc kiểm tra chất lượng nước sinh hoạt định kỳ, sử dụng nước sạch và đảm bảo an toàn trong chế biến thực phẩm không chỉ giúp phòng tránh ngộ độc cấp tính mà còn bảo vệ sức khỏe lâu dài cho trẻ em – đối tượng dễ bị tổn thương nhất.
