Cấm xe xăng hiệp hội xe máy kiến nghị giãn lộ trình cấm xe xăng, lo ngại rủi ro cho người dân và doanh nghiệp
Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) vừa chính thức gửi văn bản kiến nghị lên Chính phủ và các bộ, ngành liên quan, bày tỏ mong muốn điều chỉnh lộ trình cấm xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch tại Hà Nội. VAMM cho rằng quá trình chuyển đổi cần có tối thiểu 2-3 năm chuẩn bị để đảm bảo tính khả thi, hiệu quả và bền vững.
Theo Chỉ thị 20 được Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 12/7, UBND TP. Hà Nội được giao triển khai các biện pháp nhằm từng bước cấm phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong nội đô. Cụ thể, từ ngày 1/7/2026, xe mô tô và xe gắn máy chạy xăng sẽ không được phép lưu thông trong khu vực vành đai 1. Giai đoạn tiếp theo, từ ngày 1/1/2028, việc hạn chế sẽ mở rộng ra ô tô cá nhân trong vành đai 1 và 2. Đến năm 2030, toàn bộ phương tiện cá nhân dùng nhiên liệu hóa thạch sẽ bị cấm trong phạm vi vành đai 3.
Trước kế hoạch này, VAMM – bao gồm 5 doanh nghiệp lớn là Honda Việt Nam, Yamaha Motor Việt Nam, SYM Việt Nam, Suzuki Việt Nam và Piaggio Việt Nam – bày tỏ sự đồng thuận với mục tiêu bảo vệ môi trường của Chính phủ. Tuy nhiên, hiệp hội cũng cảnh báo rằng lộ trình quá gấp gáp có thể dẫn tới nhiều hệ lụy nghiêm trọng.
Người dân và doanh nghiệp sẽ chịu nhiều áp lực
Theo phân tích của VAMM, những đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất trong quá trình chuyển đổi là người lao động phổ thông, các hộ gia đình thu nhập thấp và những gia đình hiện đang sử dụng nhiều xe máy xăng. Việc buộc phải thay đổi phương tiện trong thời gian ngắn sẽ tạo ra gánh nặng chi phí không hề nhỏ, gây xáo trộn lớn trong đời sống sinh hoạt và công việc của người dân.
Về phía doanh nghiệp, việc chuyển đổi đột ngột sang xe máy điện không chỉ đòi hỏi nguồn vốn đầu tư rất lớn mà còn kéo theo những xáo trộn toàn diện trong ngành công nghiệp xe máy. Các doanh nghiệp sản xuất, phân phối và cung ứng dịch vụ hậu mãi sẽ chịu áp lực nghiêm trọng khi phải tái cấu trúc dây chuyền, đầu tư công nghệ mới và phát triển sản phẩm trong khi chưa có đủ thời gian và nguồn lực để thích ứng.
Đáng chú ý, gần 2.000 đại lý xe máy chạy xăng hiện nay có nguy cơ bị “đóng băng” do doanh thu giảm mạnh, kéo theo đó là hơn 200 doanh nghiệp cung cấp linh kiện phục vụ động cơ đốt trong cũng sẽ chịu tác động trực tiếp. Nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng là hoàn toàn có thể xảy ra nếu quá trình chuyển đổi diễn ra một cách thiếu chuẩn bị.
Lãng phí nguồn lực, giảm hiệu quả chính sách
VAMM cũng nhấn mạnh rằng các doanh nghiệp thành viên đã đầu tư hàng nghìn tỷ đồng để nâng cấp công nghệ, dây chuyền sản xuất nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn khí thải mới của Chính phủ dự kiến áp dụng từ năm 2027, bao gồm EURO4, kiểm soát khí thải đối với xe đang lưu hành và giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu.
Nếu lộ trình cấm xe xăng được triển khai quá nhanh, những khoản đầu tư này sẽ trở nên lãng phí, làm suy giảm hiệu quả của các chính sách môi trường vốn được hoạch định một cách bài bản trong thời gian qua.
Hạ tầng trạm sạc và lưới điện – nút thắt lớn nhất
Một trong những mối lo ngại lớn mà VAMM nêu ra là tình trạng thiếu hụt trạm sạc công cộng và năng lực lưới điện chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. Việc phát triển hạ tầng sạc đồng bộ và hệ thống lưới điện đủ mạnh là điều kiện tiên quyết để người dân yên tâm sử dụng xe điện và doanh nghiệp có cơ sở để đầu tư.
Bên cạnh đó, rủi ro về an toàn cháy nổ, đặc biệt tại các khu chung cư cũ có hệ thống điện xuống cấp, vẫn đang là mối quan tâm lớn của người dân. Nếu không giải quyết triệt để những thách thức về hạ tầng và an toàn, quá trình chuyển đổi sẽ đối mặt với nguy cơ bị chậm lại hoặc không đạt hiệu quả như kỳ vọng.
Kiến nghị xây dựng lộ trình thực tế và hỗ trợ tài chính
Từ những phân tích trên, VAMM kiến nghị Chính phủ cần xem xét điều chỉnh lộ trình chuyển đổi, kéo dài thêm tối thiểu 2-3 năm để người dân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý có thời gian chuẩn bị. Bên cạnh đó, hiệp hội đề xuất cần sớm ban hành các chính sách hỗ trợ tài chính, ưu đãi thuế, tín dụng để khuyến khích việc chuyển đổi sang phương tiện điện.
“Khoảng thời gian chuẩn bị này sẽ giúp các bên liên quan có đủ điều kiện để thích ứng, phối hợp hiệu quả, hạn chế rủi ro và đảm bảo tính khả thi trong thực tiễn”, văn bản kiến nghị của VAMM nhấn mạnh.
Hiệp hội cũng kêu gọi các cơ quan chức năng sớm hoàn thiện khung pháp lý và có chính sách hỗ trợ cụ thể cho việc phát triển hệ thống trạm sạc và nâng cấp hạ tầng lưới điện. Đây sẽ là bước đi mang tính nền tảng, tạo tiền đề cho một quá trình chuyển đổi thực sự bền vững và hiệu quả trong tương lai.
