Giải mã trận mưa lịch sử ở Huế: Khi 24 giờ bằng cả năm mưa của Việt Nam
Kỷ lục chưa từng có: 1.739 mm trong một ngày ở đỉnh Bạch Mã Đỉnh Bạch Mã (TP Huế) vừa ghi nhận lượng mưa lên tới 1.739 mm chỉ trong 24 giờ (từ 19h ngày 26 đến 19h ngày 27-10), gần tương đương tổng lượng mưa trung bình cả năm của Việt Nam (1.400 – 2.400 mm).
Theo Cục Khí tượng Thủy văn (Bộ Tài nguyên và Môi trường), đây là lượng mưa ngày lớn nhất trong lịch sử Việt Nam và xếp thứ hai thế giới, chỉ sau kỷ lục 1.825 mm đo được tại đảo Réunion (Pháp, Ấn Độ Dương) năm 1966.
Từ ngày 22 đến 28-10, miền Trung hứng chịu đợt mưa lớn kéo dài do tác động tổ hợp của nhiều hình thái thời tiết cực đoan: không khí lạnh tăng cường, vùng áp thấp suy yếu từ bão Fengshen, dải hội tụ nhiệt đới nâng trục lên phía Bắc và nhiễu động mạnh trong đới gió Đông. Khi kết hợp với địa hình chắn gió đặc trưng của dãy Trường Sơn, lượng mưa trở nên đặc biệt lớn và dồn dập.
Chỉ trong vài ngày, tổng lượng mưa ở Hà Tĩnh – Quảng Trị – Quảng Ngãi phổ biến 200 – 450 mm, riêng Huế đạt 450 – 900 mm, Đà Nẵng 300 – 600 mm. Đáng chú ý, chỉ trong 48 giờ cao điểm (25 – 27/10), đỉnh Bạch Mã ghi nhận tổng lượng mưa 3.393 mm, mức cao nhất từng được quan trắc tại Việt Nam.
Tổ hợp thời tiết hiếm gặp “kích hoạt” mưa cực đoan
Ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia, nhận định:
“Đợt mưa đặc biệt lớn lần này hình thành do tổ hợp giữa không khí lạnh tầng thấp, dải hội tụ nhiệt đới và gió Đông ẩm mạnh ở độ cao 1.500 – 5.000m. Đây là hình thế điển hình gây mưa lớn kéo dài ở miền Trung.”
Theo ông Khiêm, không chỉ gây ngập lụt diện rộng ở Huế và Đà Nẵng, tổ hợp thời tiết này còn làm nguy cơ lũ quét và sạt lở đất ở mức cực cao, với cảnh báo rủi ro thiên tai cấp 3 – cấp cao nhất cho toàn bộ khu vực miền núi Trung Bộ.
Cùng quan điểm đó, TS Trương Bá Kiên, Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Khí tượng – Khí hậu (Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu), cho biết:
“Đợt mưa vừa qua là kết quả của sự hội tụ đồng thời bốn yếu tố thời tiết chủ đạo: không khí lạnh tăng cường, dải hội tụ nhiệt đới vắt ngang miền Trung, vùng áp thấp ngoài khơi và nhiễu động trong đới gió Đông. Khi tất cả xuất hiện cùng lúc, hơi ẩm khổng lồ từ biển bị ‘dồn’ vào khu vực Trường Sơn và ngưng tụ mạnh, tạo nên lượng mưa cực lớn.”
Biến đổi khí hậu – chất xúc tác cho cực đoan thời tiết
Theo TS Kiên, điều khiến đợt mưa này trở nên “vô tiền khoáng hậu” là sự cộng hưởng của biến đổi khí hậu toàn cầu.
“Khí quyển ấm lên khiến không khí giữ được nhiều hơi ẩm hơn. Mỗi 1°C tăng lên đồng nghĩa khả năng trữ ẩm của khí quyển tăng thêm khoảng 7%. Điều này khiến các hệ thống mưa và bão trở nên mạnh hơn, tạo ra những trận mưa cực đoan vượt xa mọi kỷ lục trước đây,” ông Kiên nhấn mạnh.
Nếu được Việt Nam chính thức báo cáo và xác nhận với Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), kỷ lục 1.739 mm/24 giờ tại Bạch Mã có thể trở thành lượng mưa ngày không do bão lớn nhất thế giới.
Cảnh báo: “Mưa nghìn năm có một” có thể không còn hiếm gặp
Các chuyên gia cảnh báo, hiện tượng mưa đặc biệt lớn ở Huế không phải là sự kiện đơn lẻ, mà là dấu hiệu rõ nét của xu thế cực đoan hóa khí hậu. Trong bối cảnh nhiệt độ toàn cầu tiếp tục tăng, các hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa lớn, bão mạnh, nắng nóng kéo dài sẽ xuất hiện thường xuyên hơn.
Dự báo của Trung tâm Khí tượng Thủy văn quốc gia cho thấy, tháng 11 và 12 tới, lượng mưa tại miền Trung có thể cao hơn trung bình nhiều năm từ 10 – 30%, có nơi cao hơn 50 mm. Riêng khu vực từ Quảng Trị đến Đà Nẵng, tổng lượng mưa tháng 12 có thể đạt 250 – 580 mm, tiếp tục vượt xa ngưỡng trung bình.
Giới chuyên môn cho rằng, để thích ứng với thực tế mới, Việt Nam cần tăng cường hệ thống cảnh báo sớm, quy hoạch đô thị thích ứng khí hậu và bảo vệ rừng đầu nguồn – những tấm lá chắn tự nhiên giúp giảm thiểu thiệt hại khi thiên tai cực đoan xảy ra.
Từ hiện tượng đến cảnh báo toàn cầu
Trận mưa lịch sử tại Bạch Mã không chỉ lập kỷ lục quốc gia mà còn là hồi chuông cảnh tỉnh cho khu vực Đông Nam Á – nơi đang chịu tác động ngày càng rõ rệt của biến đổi khí hậu.
Khi 24 giờ mưa ở Huế tương đương lượng mưa của cả năm, thế giới buộc phải nhìn lại: con người đang đứng trước một thời tiết ngày càng cực đoan, dữ dội và khó đoán hơn bao giờ hết.
🔔 Xem thêm các tin tức sự kiện nổi bật
🎭 Xem thêm các thông tin giải trí
🔗 Website tương tự
