Đề xuất phạt tù đến 5 năm với người tái nghiện ma túy
Theo Dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi), những người từng hoặc đang cai nghiện ma túy – dù tự nguyện hay bắt buộc – nếu bị phát hiện sử dụng lại chất ma túy trái phép có thể đối mặt mức án tù lên đến 5 năm.
Đây là một trong những nội dung đáng chú ý được Bộ Công an đề xuất bổ sung vào Dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi, công bố bởi Bộ Tư pháp ngày 2/4 vừa qua.
Tái lập tội danh sử dụng trái phép chất ma túy
Cụ thể, theo Điều 256a của dự thảo, hành vi sử dụng trái phép chất ma túy đối với người đang hoặc từng tham gia cai nghiện (bao gồm cả điều trị thay thế bằng thuốc) sẽ bị xem là phạm tội hình sự. Mức phạt tù cho hành vi này được đề xuất từ 2 đến 3 năm. Trong trường hợp tái phạm, mức án có thể nâng lên 3 đến 5 năm tù.
Hiện tại, Bộ luật Hình sự không còn quy định tội danh sử dụng trái phép chất ma túy, mà chỉ xử lý hình sự các hành vi như mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép. Tuy nhiên, trước đây – theo Điều 199 của Bộ luật Hình sự năm 1999 – người sử dụng trái phép chất ma túy từng bị coi là phạm tội nếu đã bị giáo dục, xử lý hành chính nhưng vẫn tiếp tục tái phạm. Hình phạt khi đó dao động từ 3 tháng đến 2 năm tù, và có thể lên đến 5 năm nếu tái phạm.
Tội danh này đã bị bãi bỏ vào năm 2010. Tuy nhiên, sau 15 năm, với tình hình thực tế diễn biến phức tạp của tệ nạn ma túy, đề xuất tái lập tội danh này đang được đưa ra xem xét trong lần sửa đổi Bộ luật Hình sự sắp tới.
Xử phạt hành chính vẫn được áp dụng song song
Theo quy định hiện hành, người sử dụng ma túy trái phép sẽ bị xử phạt hành chính theo Điều 23, khoản 1 Nghị định 144/2021. Mức xử phạt là cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 1 đến 2 triệu đồng.
Trong trường hợp người sử dụng ma túy còn thực hiện thêm các hành vi như mua bán, vận chuyển, hoặc tàng trữ chất ma túy nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, họ sẽ bị xử phạt hành chính tương ứng với các hành vi đó.
Bổ sung tội danh không chấp hành cai nghiện bắt buộc
Ngoài Điều 256a, Bộ Công an cũng đề xuất bổ sung Điều 380a – tội “Không chấp hành bản án, quyết định của Tòa án về áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa đi cơ sở cai nghiện bắt buộc”.
Theo đó, người đã có quyết định của tòa án buộc đi cai nghiện bắt buộc mà cố ý bỏ trốn sẽ bị xử lý hình sự, với mức án 2-3 năm tù. Trường hợp người vi phạm còn có hành vi chống đối người thi hành công vụ, hoặc sử dụng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, mức án có thể tăng lên từ 2 đến 5 năm tù.
So với quy định hiện hành – đang áp dụng biện pháp cưỡng chế hành chính theo Nghị định 116/2021 – đề xuất này được xem là biện pháp xử lý nghiêm khắc hơn, mang tính răn đe cao hơn trong bối cảnh tình trạng không chấp hành cai nghiện bắt buộc vẫn còn phổ biến.
Siết chặt hình phạt các tội liên quan ma túy
Bên cạnh việc bổ sung các tội danh mới, Bộ Công an cũng kiến nghị tăng nặng hình phạt đối với toàn bộ nhóm tội phạm ma túy (từ Điều 247 đến Điều 259).
Ví dụ, tội tàng trữ trái phép chất ma túy (Điều 249) hiện có mức phạt tù từ 1-5 năm ở khoản 1, được đề xuất nâng lên 3-7 năm. Khoản 2 từ 5-10 năm tăng lên 7-15 năm. Hình phạt bổ sung về tiền phạt cũng được đề xuất tăng gấp đôi, từ mức 5-500 triệu đồng lên 10 triệu đến 1 tỷ đồng.
Đặc biệt, mức án tù tối đa trong nhóm tội này được đề xuất nâng lên đến 30 năm, thay vì 20 năm như hiện nay. Bên cạnh đó, các định lượng chất ma túy để cấu thành tội phạm cũng được điều chỉnh theo hướng siết chặt hơn.
Ví dụ, theo dự thảo mới, hành vi sản xuất trái phép nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca từ 200g trở lên (thay vì 500g như quy định hiện hành) đã đủ để bị phạt tù từ 7 đến 15 năm theo điểm đ, khoản 2, Điều 248.
Gánh nặng từ thực trạng tệ nạn ma túy
Theo thống kê của Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (Bộ Công an), trong năm 2024, cả nước đã phát hiện 29.928 vụ án liên quan đến ma túy, bắt giữ 51.938 đối tượng và thu giữ hơn 6,4 tấn ma túy các loại – bao gồm heroin, thuốc phiện, cần sa và ma túy tổng hợp.
Hiện cả nước có trên 226.000 người nghiện, người sử dụng trái phép và người đang được quản lý sau cai nghiện có hồ sơ theo dõi. Đáng báo động là độ tuổi sử dụng ma túy đang có xu hướng trẻ hóa: khoảng 60% người sử dụng lần đầu ở độ tuổi từ 15-25, trong đó nhiều trường hợp mới chỉ 13-15 tuổi. Trong nhóm sử dụng ma túy tổng hợp, 70-75% nằm trong độ tuổi 17-35, phần lớn là thanh niên, học sinh và sinh viên.
Lộ trình trình Quốc hội
Dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) lần này gồm 3 phần, 26 chương, với tổng cộng 433 điều. So với bộ luật hiện hành, dự thảo giữ nguyên 181 điều, sửa đổi 245 điều, bỏ 18 điều và bổ sung 6 điều mới.
Dự kiến, dự thảo sẽ được trình Quốc hội xem xét và thông qua theo trình tự rút gọn tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV vào tháng 10 tới.
🔔 Xem thêm các tin tức sự kiện nổi bật
🎭 Xem thêm các thông tin giải trí
🔗 Website tương tự
