Thuốc điều trị ung thư do AI thiết kế sắp thử nghiệm lâm sàng trên người
Mỹ – Lần đầu tiên trong lịch sử, một loại thuốc điều trị ung thư được phát triển hoàn toàn bởi trí tuệ nhân tạo (AI) chuẩn bị bước vào giai đoạn thử nghiệm trên người, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lĩnh vực công nghệ y sinh.
AI mở ra kỷ nguyên mới trong thiết kế thuốc
Isomorphic Labs – công ty con của Alphabet, được tách ra từ Google DeepMind vào năm 2021 – đã xác nhận đang chuẩn bị triển khai thử nghiệm lâm sàng đối với các loại thuốc điều trị ung thư được thiết kế bởi AI. Đây là lần đầu tiên công nghệ trí tuệ nhân tạo được áp dụng ở cấp độ nâng cao trong quy trình phát triển dược phẩm và đưa vào thử nghiệm trên cơ thể người.
Colin Murdoch, Chủ tịch Isomorphic Labs kiêm Giám đốc kinh doanh của Google DeepMind, cho biết công ty đang lên kế hoạch nhân sự và chuẩn bị các bước cần thiết để bắt đầu tiêm thuốc do AI thiết kế cho bệnh nhân trong tương lai gần. “Cột mốc lớn tiếp theo là đưa các loại thuốc này vào thử nghiệm lâm sàng quy mô lớn”, Murdoch nhấn mạnh.
Từ quy trình kéo dài hàng chục năm đến rút ngắn chỉ còn vài tuần
Trước đây, việc phát triển một loại thuốc mới thường kéo dài từ 10 đến 15 năm, tiêu tốn hàng tỷ USD và trải qua vô số thử nghiệm phức tạp. Quy trình chủ yếu dựa vào thử – sai để xác định các phân tử có tiềm năng điều trị, kiểm tra tính an toàn, liều lượng và hiệu quả lâm sàng.
Tuy nhiên, sự xuất hiện của AI, đặc biệt là các công nghệ học máy (Machine Learning) và học sâu (Deep Learning), đang thay đổi hoàn toàn cuộc chơi. Những thuật toán AI hiện đại giúp tự động hóa nhiều khâu trong quá trình phát hiện và thiết kế thuốc, rút ngắn thời gian từ vài năm xuống chỉ còn vài tháng, thậm chí vài tuần.
Một ví dụ nổi bật là công ty Insilico Medicine đã sử dụng AI để phát hiện một phân tử có tiềm năng điều trị bệnh xơ phổi vô căn chỉ trong 46 ngày – một con số ấn tượng nếu so với quy trình truyền thống kéo dài nhiều năm. AI đã tạo ra hàng nghìn cấu trúc phân tử, từ đó lựa chọn ra những ứng viên tốt nhất để tổng hợp và thử nghiệm.
AlphaFold – nền tảng công nghệ đứng sau đột phá của Isomorphic Labs
Isomorphic Labs được xây dựng dựa trên AlphaFold – hệ thống AI tiên tiến có khả năng dự đoán chính xác cấu trúc protein. Đến nay, AlphaFold 3 đã có thể mô phỏng sự tương tác giữa protein, DNA và cả phân tử thuốc. Điều này cho phép các nhà nghiên cứu mô hình hóa chính xác hơn cách thức hoạt động của thuốc trong cơ thể người, từ đó tối ưu hóa thiết kế và rút ngắn thời gian phát triển.
Tại trụ sở chính ở King’s Cross, London, các nhà khoa học và kỹ sư của Isomorphic Labs đang hợp tác cùng AI để phát triển các ứng viên thuốc trong lĩnh vực ung thư và miễn dịch học. Mục tiêu của công ty là xin cấp phép sau khi hoàn thành các thử nghiệm giai đoạn đầu.
Hợp tác chiến lược và nguồn tài chính mạnh mẽ
Trong năm 2024, Isomorphic Labs đã ký kết hợp tác nghiên cứu với hai “ông lớn” ngành dược phẩm là Novartis và Eli Lilly – những cái tên đình đám trong lĩnh vực phát triển thuốc. Tới tháng 4/2025, công ty đã huy động được 600 triệu USD trong vòng gọi vốn đầu tiên do Thrive Capital dẫn đầu. Demis Hassabis – CEO của Isomorphic Labs và cũng là người đứng đầu Google DeepMind – chia sẻ rằng khoản đầu tư này sẽ giúp đưa các chương trình nghiên cứu vào giai đoạn thử nghiệm lâm sàng, tiến gần hơn đến sứ mệnh “sử dụng AI để giải quyết mọi bệnh tật”.
Murdoch kỳ vọng một ngày nào đó, việc thiết kế thuốc sẽ nhanh chóng và dễ dàng như “chỉ cần nhấn một nút và bản thiết kế sẽ hiện ra trước mắt”.
Hơn 3.000 loại thuốc do AI hỗ trợ thiết kế trên toàn cầu
Theo thống kê của công ty nghiên cứu GlobalData, hiện có hơn 3.000 loại thuốc đã và đang được phát triển hoặc tái sử dụng nhờ AI. Tuy nhiên, phần lớn trong số đó vẫn đang ở giai đoạn tiền lâm sàng, và chỉ một số ít, như của Isomorphic Labs, đang tiến đến thử nghiệm thực tế trên người.
Isomorphic Labs hiện được xem là một trong những công ty tiên phong toàn cầu trong việc đưa AI từ lý thuyết vào ứng dụng lâm sàng. Việc này mở ra cánh cửa mới cho ngành y dược, nơi công nghệ không chỉ hỗ trợ mà còn trở thành yếu tố trung tâm trong quy trình nghiên cứu và phát triển thuốc.
Tương lai ngành dược phẩm dưới sức mạnh của trí tuệ nhân tạo
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết năm 2022 có khoảng 20 triệu ca ung thư mới và gần 10 triệu ca tử vong trên toàn cầu. Trong bối cảnh đó, việc ứng dụng AI trong thiết kế thuốc không chỉ giúp rút ngắn thời gian, giảm chi phí mà còn có tiềm năng tăng tỷ lệ thành công trong điều trị.
Các chuyên gia tin rằng, chuyển đổi số và các công nghệ như AI sẽ đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao hiệu quả điều trị, ứng phó với những thách thức y tế ngày càng phức tạp, từ sự biến đổi của bệnh tật đến nhu cầu chăm sóc sức khỏe đang không ngừng tăng.
📰 Xem thêm các tin tức sự kiện nổi bật
🎟️ Xem thêm các thông tin giải trí
🔍 Website tương tự
