Thuốc Tiêm Ngừa HIV Lenacapavir: Bước Đột Phá Mới Chỉ Cần Tiêm 2 Lần/Năm
Ngày 26/7, Cơ quan Dược phẩm châu Âu (EMA) đã chính thức khuyến nghị Ủy ban châu Âu phê duyệt thuốc tiêm ngừa HIV lenacapavir, một loại thuốc tiên tiến chỉ cần tiêm hai lần mỗi năm. Đây được xem là bước tiến đột phá trong cuộc chiến kéo dài hàng thập kỷ chống lại đại dịch HIV/AIDS toàn cầu.
Lenacapavir do công ty Gilead Sciences sản xuất và sẽ được bán tại thị trường châu Âu với tên thương mại Yeytuo, mở ra cơ hội tiếp cận phương pháp phòng ngừa HIV hiệu quả và tiện lợi hơn bao giờ hết.
Hiệu quả gần 100% trong phòng ngừa HIV
Theo EMA, các kết quả thử nghiệm lâm sàng đã chứng minh thuốc tiêm ngừa HIV lenacapavir có hiệu quả gần như tuyệt đối trong việc ngăn chặn lây nhiễm HIV. So với các phương pháp dự phòng HIV hiện nay như PrEP dạng uống hàng ngày (Truvada, Descovy) hoặc thuốc tiêm mỗi hai tháng (cabotegravir), lenacapavir cho thấy hiệu quả vượt trội và thời gian tác dụng lâu hơn nhiều.Ưu điểm nổi bật: Tiêm 6 tháng một lần, tăng tính tuân thủ điều trị
Một trong những điểm ưu việt nhất của lenacapavir chính là tần suất sử dụng cực kỳ thấp – chỉ cần tiêm 6 tháng một lần. Điều này giúp giảm đáng kể gánh nặng tuân thủ điều trị, đặc biệt với những người gặp khó khăn trong việc uống thuốc mỗi ngày hoặc tiếp cận cơ sở y tế định kỳ.
Ngoài ra, thuốc cũng:
-
Giúp tiết kiệm chi phí di chuyển và thời gian cho người dùng
-
Giảm sự kỳ thị xã hội, đặc biệt là đối với những nhóm có nguy cơ cao
-
Tăng khả năng giữ bí mật việc điều trị, nhất là trong các cộng đồng nhạy cảm
Thuốc lenacapvir tại một cơ sở sản xuất ở La Verne, California, tháng 6/2025. Ảnh:Gilead Sciences
Đối tượng sử dụng thuốc tiêm ngừa HIV lenacapavir
Lenacapavir được chỉ định cho các đối tượng có nguy cơ lây nhiễm HIV cao, bao gồm:
-
Người có quan hệ tình dục không an toàn
-
Người sử dụng ma túy qua đường tiêm chích
-
Người thuộc cộng đồng đồng tính nam, chuyển giới
-
Những ai sống trong khu vực có tỷ lệ nhiễm HIV cao
Theo Giám đốc UNAIDS – bà Winnie Byanyima, lenacapavir có thể là yếu tố thay đổi cục diện đại dịch nếu được phân phối rộng rãi, đúng nhóm đối tượng và đảm bảo quyền tiếp cận công bằng.
Được WHO và FDA hậu thuẫn, lenacapavir tiến gần hơn tới toàn cầu hóa
Không chỉ được EMA khuyến nghị, thuốc tiêm ngừa HIV lenacapavir cũng đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấp phép sử dụng vào tháng 6. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng khuyến khích các quốc gia xem xét đưa loại thuốc này vào chương trình phòng ngừa HIV quốc gia.
Điều này chứng minh rằng lenacapavir đang dần trở thành giải pháp chiến lược toàn cầu trong phòng chống HIV.
Cơ hội và thách thức: Làm sao để lenacapavir đến được với người cần?
Gilead – công ty sản xuất lenacapavir – đã tuyên bố sẽ mở rộng cấp phép sản xuất thuốc gốc với giá rẻ tại 120 quốc gia thu nhập thấp và trung bình, tập trung chủ yếu ở châu Phi, Đông Nam Á và khu vực Caribe.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lo ngại rằng phạm vi triển khai thuốc hiện vẫn chưa đủ rộng. Đáng chú ý, khu vực Mỹ Latinh – nơi đang chứng kiến sự gia tăng ca nhiễm HIV – lại không nằm trong danh sách các quốc gia được ưu tiên tiếp cận lenacapavir. Gilead hiện chưa giải thích lý do.
Đây được xem là một thiếu sót lớn và là cơ hội bị bỏ lỡ để chặn đứng làn sóng lây nhiễm HIV đang có dấu hiệu bùng phát tại khu vực này.
HIV vẫn là mối đe dọa toàn cầu: Cần hành động nhanh chóng
Theo số liệu của UNAIDS, trong năm 2023, thế giới ghi nhận:
-
Hơn 40 triệu người đang sống chung với HIV
-
Khoảng 630.000 người tử vong vì AIDS
Con số này cho thấy đại dịch HIV vẫn chưa dừng lại, và sự ra đời của những phương pháp phòng ngừa mới như lenacapavir là rất cần thiết và kịp thời.
Lenacapavir – Chìa khóa mới cho tương lai không còn HIV?
Với hiệu quả gần như tuyệt đối, khả năng bảo vệ lâu dài và tần suất sử dụng tối thiểu, thuốc tiêm ngừa HIV lenacapavir mang lại hy vọng về một phương pháp phòng ngừa HIV an toàn, dễ tiếp cận và ít bị kỳ thị hơn các phương pháp truyền thống.
Tuy nhiên, để đạt được tác động toàn cầu, việc phân phối thuốc cần bảo đảm công bằng, không phân biệt địa lý hay thu nhập, giúp mọi nhóm nguy cơ đều có cơ hội được bảo vệ khỏi HIV.
