Chuyên gia bảo tồn việc nuôi, đổi và buôn bán gà lôi trắng là hành vi phạm tội có chủ đích
Ngày 8/8 vừa qua, Tòa án nhân dân khu vực 5, tỉnh Hưng Yên đã tuyên phạt 6 năm tù đối với ông Thái Khắc Thành (quê Nghệ An) vì hành vi nuôi nhốt, vận chuyển và buôn bán trái phép 13 cá thể gà lôi trắng – loài động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm.
Gà lôi trắng thay đổi nhóm bảo vệ
Ông Nguyễn Hữu Thiện, Phó Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho biết: Ngày 12/6, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 136/2025/NĐ-CP về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường.
Tại Điều 20 của Nghị định này, Bộ được giao quyền quy định danh mục và chế độ quản lý, bảo vệ các loài nguy cấp, quý, hiếm (bao gồm loài ưu tiên bảo vệ) và thực thi Công ước CITES. Đồng thời, khoản 1 Điều 63 quy định: các văn bản pháp luật, văn bản hành chính được ban hành trước khi Nghị định có hiệu lực vẫn tiếp tục thi hành cho đến khi có văn bản thay thế.
Theo ông Thiện, kể từ 1/7/2025, danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm – trong đó có gà lôi trắng – được áp dụng theo Thông tư 27/2025/TT-BNNMT. Theo đó, gà lôi trắng được chuyển từ nhóm IB xuống nhóm IIB, tức là mức độ bảo vệ thay đổi.
Đặc điểm và tình trạng của gà lôi trắng
Ở Việt Nam, gà lôi trắng phân bố tại Tây Bắc, Đông Bắc và một số tỉnh miền Trung. Ngoài lãnh thổ Việt Nam, loài này còn có ở Trung Quốc, Myanmar, Thái Lan, Lào và Campuchia. Chúng sinh sống chủ yếu trong rừng lá rộng thường xanh, rừng bán thường xanh, rừng hỗn giao rụng lá; thức ăn gồm ngũ cốc, côn trùng, bò sát, ếch, nhái, quả và giun đất.
Mùa sinh sản của gà lôi trắng thường diễn ra từ tháng 2 đến tháng 6, mỗi lứa đẻ 4-10 trứng. Theo Sách đỏ Việt Nam, loài này được xếp vào hạng Sẽ nguy cấp (VU) do mất môi trường sống và bị săn bắt làm thực phẩm hoặc làm cảnh. Số lượng cá thể ước tính dưới 10.000, trong đó mỗi quần thể nhỏ có dưới 1.000 cá thể trưởng thành.
Ý kiến của chuyên gia bảo tồn
Ông Nguyễn Văn Thái, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn động vật hoang dã tại Việt Nam, nhận định: Bản án 6 năm tù là đúng với tội danh theo pháp luật tại thời điểm bị bắt.
Theo ông Thái, bị cáo biết rõ gà lôi trắng là loài quý hiếm và việc mua bán là vi phạm pháp luật, nên đây là hành vi cố ý, thể hiện thái độ coi thường pháp luật. Việc nuôi chim cảnh, dùng chim cảnh để đổi lấy gà lôi trắng rồi tiếp tục nuôi với mục đích thương mại không phải là tai nạn, mà là chuỗi vi phạm có chủ đích.
Dù vậy, ông Thái cũng bày tỏ mong muốn xem xét các yếu tố giảm nhẹ hình phạt, như nhân thân tốt và việc loài gà lôi trắng đã được hạ từ nhóm IB xuống nhóm IIB kể từ 1/7/2025 – yếu tố cho thấy tính nguy hiểm của hành vi có phần giảm. Tuy nhiên, ông vẫn nhấn mạnh: “Cần một bản án công bằng để bảo vệ quyền lợi của những người đang ngày đêm bảo vệ rừng và động vật hoang dã.”
Khung pháp lý và mức xử phạt
Bà Bùi Thị Hà, Phó Giám đốc Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên (ENV), cho biết: Tại thời điểm bị bắt, gà lôi trắng thuộc nhóm IB theo Nghị định 06/2019/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 84/2021/NĐ-CP). Với hành vi vi phạm liên quan đến 13 cá thể gà lôi trắng, bị cáo có thể bị xử phạt từ 5 đến 10 năm tù theo khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự.
Từ ngày 1/7/2025, gà lôi trắng thuộc nhóm IIB theo Thông tư 27/2025/TT-BNNMT. Khi đó, vi phạm lần đầu có thể bị xử phạt hành chính tới 300 triệu đồng theo Nghị định 35/2019/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 07/2022/NĐ-CP), hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 234 Bộ luật Hình sự với mức phạt lên đến 12 năm tù tùy giá trị tang vật.
🔔 Xem thêm các tin tức sự kiện nổi bật
🎭 Xem thêm các thông tin giải trí
🔗 Website tương tự
