Hơn 350 km metro sẽ thay đổi đô thị TP HCM ra sao? TOD được kỳ vọng là chìa khóa trong 10 năm tới
Thành phố Hồ Chí Minh đang lên kế hoạch phát triển chuỗi đô thị theo mô hình TOD (Transit-Oriented Development – đô thị lấy giao thông công cộng làm trung tâm) dọc theo các tuyến metro. Đây được kỳ vọng là cú hích chiến lược giúp tái cấu trúc đô thị và hoàn thiện hạ tầng bền vững trong thập kỷ tới, khi mạng lưới metro dự kiến mở rộng lên 355 km.
Ý tưởng về TOD đã được giới chuyên gia đề cập từ hơn 10 năm trước, thời điểm tuyến metro đầu tiên Bến Thành – Suối Tiên bắt đầu xây dựng. Kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn từng đề xuất dịch chuyển ga Tân Cảng sát về phía khu đô thị Vinhomes Central Park, nhằm tạo sự kết nối trực tiếp và thuận tiện hơn cho cư dân, khách hàng và nhân viên văn phòng. Tuy nhiên, đề xuất không được tiếp nhận, và ga metro vẫn được xây dựng ở phía bên kia đường, khiến việc tiếp cận khu đô thị rộng gần 44 ha với hàng chục cao ốc trở nên kém hiệu quả hơn nhiều.
Theo ông Sơn, nếu được quy hoạch hợp lý ngay từ đầu, mô hình TOD đã có thể thành hình rõ nét, giúp người dân tiếp cận metro dễ dàng, đồng thời giảm áp lực giao thông trên các trục đường vốn thường xuyên ùn tắc như Nguyễn Hữu Cảnh hay Điện Biên Phủ.
TOD: Cơ hội mới từ mạng lưới metro
TOD là mô hình phát triển đô thị đa chức năng, ưu tiên bố trí nhà ở cao tầng, thương mại, y tế, giáo dục… trong bán kính đi bộ quanh các trạm giao thông công cộng. Nhiều thành phố lớn như Hong Kong, London hay Quảng Châu đã áp dụng thành công mô hình này để phát triển đô thị “nén” hiệu quả. Tuy nhiên, ở Việt Nam, TOD vẫn còn khá mới và chưa có hành lang pháp lý cụ thể để triển khai đồng bộ.
Trong vòng 10 năm tới, TP HCM dự kiến hoàn thiện mạng lưới metro dài 355 km với tổng vốn đầu tư hơn 40 tỷ USD. Thành phố cũng đã xác định 11 khu đất dọc các tuyến metro và đường Vành đai 3 để phát triển TOD, và đang xem xét thêm 35 vị trí khác với tổng diện tích gần 7.400 ha. Một số doanh nghiệp đã bắt đầu đề xuất các dự án TOD quy mô lớn, như khu vực Hàng Xanh (Bình Thạnh) với quy mô 51 ha, tổng vốn đầu tư hơn 216.000 tỷ đồng.
Thách thức lớn: Ai sẽ là “nhạc trưởng” của TOD?
PGS.TS Vũ Anh Tuấn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Giao thông Vận tải – Đại học Việt Đức, cho rằng TOD là hướng đi bắt buộc trong bối cảnh TP HCM cần huy động nguồn lực lớn để đầu tư metro. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh cần có một cơ quan điều phối đủ thẩm quyền, do TOD liên quan đến nhiều lĩnh vực và chịu tác động mạnh từ thị trường. Ông đề xuất thành phố nên lập Hội đồng phát triển TOD với sự lãnh đạo trực tiếp từ UBND TP, và sớm ban hành các quy định pháp lý về đất đai, hợp tác công tư để triển khai hiệu quả.
TS Nguyễn Quốc Hiển, Phó Ban quản lý Đường sắt đô thị TP HCM, cũng cho rằng TOD mang lại nhiều lợi ích nhưng rất phức tạp, đòi hỏi một “nhạc trưởng” có chuyên môn và quyền lực điều phối. Theo ông, ở nhiều quốc gia, vai trò này do chính quyền địa phương, cơ quan trung ương hoặc thậm chí doanh nghiệp đảm nhận – tùy vào năng lực.
Với định hướng mở rộng không gian đô thị ra vùng giáp ranh như Bình Dương hay Bà Rịa – Vũng Tàu, TP HCM cần cập nhật quy hoạch metro đồng bộ với các khu TOD ngay từ bây giờ. Chỉ khi quy hoạch và giao thông cùng phát triển song song, thành phố mới có thể tối ưu hóa hạ tầng, khai thác quỹ đất hiệu quả và tạo cú huých phát triển bền vững trong nhiều thập kỷ tới.
🔔 Xem thêm các tin tức sự kiện nổi bật
🎭 Xem thêm các thông tin giải trí
🔗 Website tương tự
