Lý do TP.HCM đông dân, phương tiện nhiều nhưng mức độ ô nhiễm lại thấp hơn Hà Nội? Chuyên gia lý giải rõ
Tại tọa đàm “Hà Nội cấm xe máy xăng theo giờ: Tính toán nào cho hạ tầng và sinh kế?” diễn ra chiều 9/12, các chuyên gia và cơ quan chức năng đã cùng phân tích nguyên nhân khiến Hà Nội liên tục rơi vào tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng, đồng thời lý giải vì sao TP.HCM – nơi có dân số đông hơn, phương tiện nhiều hơn – lại không bị ô nhiễm nặng như Thủ đô.
Không chỉ giao thông, nhiều nguồn phát thải đồng thời khiến Hà Nội ô nhiễm nặng
Chuyên gia giao thông Phan Lê Bình cho biết, phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch như ô tô, xe máy đều phát tán khí thải độc hại ra môi trường trong quá trình vận hành. Đây là nguồn phát sinh bụi mịn và nhiều chất gây hại khác.
Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng giao thông chỉ là một phần trong tổng thể nguồn phát thải. Bên cạnh đó, còn có các hoạt động sản xuất công nghiệp, thi công xây dựng, đốt rác, đốt phế thải… cũng góp phần đáng kể làm suy giảm chất lượng không khí. “Những hoạt động này cũng gây ô nhiễm không khí nghiêm trọng, chứ không chỉ riêng giao thông,” ông Bình phân tích.
Giữa hai đô thị lớn nhất cả nước, TP.HCM có dân số đông hơn và lượng phương tiện lưu thông lớn hơn đáng kể, nhưng lại không rơi vào tình trạng ô nhiễm kéo dài như Hà Nội. Điều này, theo ông Bình, xuất phát từ những đặc thù rất riêng về địa hình và khí hậu.
Địa hình “lòng chảo”, nghịch nhiệt và gió yếu khiến Hà Nội bị “giam” ô nhiễm
Hà Nội nằm trong vùng địa hình trũng, xung quanh là các dãy núi bao bọc, tạo thành một dạng “lòng chảo” tự nhiên. Chính yếu tố này khiến gió không khuếch tán được bụi mịn và khí thải, làm cho chất ô nhiễm dễ bị giữ lại lâu hơn.
Thêm vào đó, mùa đông tại Hà Nội thường xuất hiện hiện tượng nghịch nhiệt – lớp không khí lạnh nằm sát mặt đất, trong khi không khí ấm hơn lại ở phía trên. Khi đó, các chất độc, bụi mịn không thể thoát lên cao, bị giữ lại và tạo nên màn sương mù dày đặc bao phủ thành phố.
Ông Bình cho hay: “Vào mùa đông, chỉ số chất lượng không khí tại Hà Nội luôn thể hiện tình trạng nghiêm trọng hơn các thời điểm khác. Ngay hôm nay khi trao đổi, tôi cũng cảm thấy rát cổ – có lẽ do ảnh hưởng của ô nhiễm không khí.”
Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, bà Lê Thanh Thủy, cũng đồng quan điểm. Bà cho biết giao thông đúng là nguồn phát thải chính, nhưng Hà Nội còn phải gánh chịu những áp lực rất lớn từ xây dựng, sản xuất công nghiệp, đốt rơm rạ, đốt rác tự phát trong khu dân cư. “Đốt rác xảy ra ở nhiều nơi, nhỏ lẻ nhưng mức độ nguy hại rất lớn. Đây là vấn đề khiến chúng tôi vô cùng đau đầu,” bà Thủy chia sẻ.
Không chỉ vậy, theo nghiên cứu phối hợp cùng Ngân hàng Thế giới (WB) từ năm 2022, Hà Nội còn chịu tác động từ nguồn ô nhiễm liên tỉnh, đặc biệt vào cuối năm khi nghịch nhiệt xảy ra thường xuyên hơn. Các luồng khí mang bụi mịn từ các tỉnh lân cận bị cuốn vào Thủ đô, tạo nên cái gọi là “mùa ô nhiễm”. Dù năm nay mùa ô nhiễm đến chậm 1–2 tháng, mức độ vẫn không hề giảm.
Hà Nội cần những giải pháp dài hơi và kiểm soát mạnh mẽ hơn
Trước thực trạng nghiêm trọng, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết thành phố đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ. Tuyên truyền và nâng cao nhận thức người dân được xem là nền tảng căn bản nhất để hạn chế các hành vi gây phát thải.
Song song đó, hàng loạt biện pháp về hạ tầng, kỹ thuật và pháp lý cũng đang được thúc đẩy: kiểm soát khí thải giao thông; siết chặt hoạt động xây dựng; xử lý các điểm đốt rác, đốt mở; kiểm tra các cơ sở sản xuất công nghiệp trong và ngoài khu dân cư.
Theo các chuyên gia, để cải thiện thực sự chất lượng không khí, Hà Nội cần áp dụng chiến lược tổng thể dựa trên cả yếu tố tự nhiên lẫn đặc thù phát thải nội đô, đồng thời phải có lộ trình dài hạn để giảm thiểu những nguồn gây ô nhiễm phát sinh từ sinh hoạt hằng ngày, công nghiệp, và từ các tỉnh lân cận.
Xem thêm các tin tức sự kiện nổi bật
Xem thêm các thông tin giải trí
Website tương tự
