Tàu hàng 300 tấn “trấn giữ” cầu Sông Thương giữa lũ dữ
Sau ba ngày nằm bất động giữa cầu Sông Thương để gia tải, giúp cầu đứng vững giữa dòng nước cuồn cuộn, đoàn tàu hàng nặng gần 300 tấn đã được di dời an toàn khi lũ rút, chấm dứt tình thế căng thẳng đe dọa công trình hơn trăm năm tuổi.
Cầu Sông Thương nằm trên tuyến đường sắt Hà Nội – Đồng Đăng, thuộc địa phận TP Bắc Giang cũ, là một trong những cây cầu cổ được người Pháp xây dựng từ năm 1894. Công trình dài 133 m, rộng 10,35 m, cao 9,5 m, gồm hai nhịp — lòng cầu dành cho đường sắt (nay chủ yếu vận chuyển hàng hóa), hai bên dành cho xe máy và xe thô sơ lưu thông.
Trải qua hơn một thế kỷ, cây cầu đã nhiều lần được Công ty Cổ phần Đường sắt Hà Lạng — đơn vị vận hành — sửa chữa, gia cố và nâng cấp. Hàng năm, các hạng mục như mố cầu, nền, trụ đỡ, dầm thép và hệ thống thoát nước đều được cải tạo nhằm bảo đảm an toàn vận hành.
Giải pháp khẩn cấp giữa dòng lũ cuồn cuộn
Đầu tháng 10, ảnh hưởng của bão Matmo khiến Bắc Giang, Bắc Ninh, Thái Nguyên và Lạng Sơn hứng chịu mưa lớn kéo dài. Nước lũ từ thượng nguồn dồn dập đổ về, khiến mực nước sông Thương dâng cao, đe dọa trực tiếp trụ cầu giữa lòng sông.
Sáng 8/10, khi kiểm tra hiện trường, cán bộ kỹ thuật phát hiện mực nước chỉ còn cách đáy dầm 0,48 m — báo động nguy cấp. Ngay lập tức, Công ty Cổ phần Đường sắt Hà Lạng báo cáo khẩn cấp, đề xuất phương án ứng cứu.
Sau khi phân tích, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam và đơn vị vận hành thống nhất lựa chọn biện pháp điều tàu ra trấn giữ cầu — một giải pháp từng được áp dụng trong trận lũ năm 1971 tại cầu Long Biên, khi một đoàn tàu chở đầy đá được dùng để tăng tải trọng, giúp cầu trụ vững trước nước lũ.
Gần đây nhất, tháng 9/2024, trong bão Yagi, ngành đường sắt cũng từng chuẩn bị phương án tương tự cho cầu Long Biên và cầu Đuống, nhưng may mắn không cần sử dụng.
“Đặt cược” với thiên nhiên để cứu cầu trăm tuổi
Ông Nguyễn Quang Long, Giám đốc Công ty Cổ phần Đường sắt Hà Lạng, cho biết đơn vị đã cân nhắc nhiều giải pháp khác như gia cố tạm bằng giàn giáo, thi công tăng tải tại chỗ, nhưng tất cả đều không khả thi vì nước dâng nhanh, dòng chảy xiết.
“Khi quyết định điều tàu ra trấn giữ cầu, chúng tôi biết rủi ro rất lớn — nếu lũ cuốn trôi cả cầu và tàu, thiệt hại sẽ khôn lường. Nhưng trong tình huống khẩn cấp, không còn giải pháp nào kịp thời và hiệu quả hơn”, ông Long chia sẻ.
Ngay sau đó, Trung tâm Điều hành vận tải – Tổng công ty Đường sắt Việt Nam được giao điều phối phương tiện. Một đoàn tàu chở đá từ Đồng Mỏ (Lạng Sơn) được lệnh di chuyển khoảng 70 km tới cầu Sông Thương. Tuy nhiên, mưa lớn làm ngập và sạt lở tuyến đường sắt Hà Nội – Đồng Đăng, khiến tàu không thể tới nơi.
Không bỏ cuộc, Công ty Đường sắt Hà Lạng huy động một đoàn tàu hàng gồm 6 toa chở xỉ quặng, tổng trọng lượng gần 300 tấn, để thay thế. 13h ngày 8/10, đoàn tàu được điều khiển chạy lên cầu với tốc độ chậm dưới 5 km/h. Chỉ sau vài phút, 6 toa tàu đã nằm ổn định giữa cầu, trở thành “lá chắn thép” giữa dòng nước đục ngầu.
“Đây là lần đầu tiên chúng tôi áp dụng biện pháp này tại cầu Sông Thương. Cả ê-kíp đều căng thẳng, nhưng tin tưởng tuyệt đối vào tính toán kỹ thuật và quyết định của lãnh đạo,” ông Long nói thêm.
Ba ngày căng thẳng và cái kết an toàn
Trong suốt ba ngày, công ty bố trí lực lượng trực chiến 24/24h, thường xuyên đo mực nước, kiểm tra kết cấu cầu, báo cáo định kỳ mỗi giờ và xử lý ngay khi có diễn biến bất thường. Tuyến đường sắt Hà Nội – Đồng Đăng được phong tỏa tạm thời; các phương tiện xe máy, xe thô sơ cũng bị cấm lưu thông qua cầu.
Đến chiều 11/10, khi lũ sông Thương rút, mực nước cách đáy dầm khoảng 0,85 m, kiểm tra cho thấy mố, trụ và gối cầu vẫn đảm bảo an toàn, Công ty Cổ phần Đường sắt Hà Lạng báo cáo xin phép di dời tàu. Nhận lệnh từ Trung tâm Điều hành vận tải, đoàn tàu chở xỉ quặng bắt đầu rời cầu với tốc độ dưới 5 km/h, có lực lượng kỹ thuật đi kèm giám sát toàn hành trình.
Hướng đến thích ứng lâu dài với thiên tai
Sau sự việc, ông Nguyễn Quang Long cho rằng bài học rút ra là phải chuyển tư duy từ ứng phó sang thích ứng lâu dài trong bảo trì và đầu tư công trình giao thông.
“Chúng ta không thể chỉ chờ đến khi lũ lên mới tìm cách ứng cứu. Cần chuẩn bị hệ thống giám sát, cảnh báo và giải pháp kỹ thuật chủ động để đảm bảo an toàn chạy tàu trước mọi tình huống thiên tai,” ông nhấn mạnh.
Về lâu dài, lãnh đạo Công ty Đường sắt Hà Lạng đề xuất Bộ Xây dựng và các cơ quan chức năng nghiên cứu xây dựng cầu đường sắt mới bắc qua sông Thương, đảm bảo tiêu chuẩn hiện đại và an toàn cao hơn.
Cây cầu cũ — biểu tượng hơn 130 năm tuổi — sẽ được giữ lại như một di tích lịch sử cấp tỉnh, ghi dấu một giai đoạn phát triển của ngành đường sắt Việt Nam, cũng như tinh thần sáng tạo, quả cảm của những người làm đường sắt trong trận “giành lại cầu” giữa lũ dữ.
🔔 Xem thêm các tin tức sự kiện nổi bật
🎭 Xem thêm các thông tin giải trí
🔗 Website tương tự
